Zondag 26 januari besteedde ds. Van der Woude tijdens de preek aandacht aan de verschrikkingen van de Duitse vernietigingskampen.
In dit verband noemde hij ook het Joodse Holocaustmonument Yad Vashem bij Jeruzalem.
In 2009 en 2010 hebben Gerrie en ik een aantal maanden als vrijwilliger in Nes Ammim gewerkt en tijdens ons verblijf hebben wij naast allerlei Bijbelse plaatsen ook Yad Vashem bezocht. In december 2018 zijn wij opnieuw in Israël geweest en hebben we opnieuw het Holocaustmonument bezocht.
Van dat bezoek heb ik in woord en beeld een verslag gemaakt van wat Yad Vashem inhoudt en omvat.
Het holocaustmonument “Yad Vashem” in Jeruzalem, Israël
Yad Vashem is het Nationale Instituut ter Nagedachtenis van de Slachtoffers en de Helden van de Holocaust, gelegen op de Har Hazikaron – De Berg der Herinnering in Jeruzalem, dat in 1953 werd opgericht.
Zijn naam is ontleend aan Jesaja 56: 5: “Hem geef ik iets beters…: een gedenkteken en een naam (een “yad vashem”) … een eeuwige naam, een naam die niet uitgeroeid zal worden.”
De opdracht die Yad Vashem kreeg, was de 6 miljoen vermoorde Joden te herdenken; de Joodse gemeenschappen die verwoest werden in herinnering te houden; eer te bewijzen aan de heldendaden van de verzetsstrijders en de weerstand van de Joden in de ghetto’s; Rechtvaardigen onder de Volken te eren, die met gevaar voor eigen leven dat van Joden probeerden te redden.
Deze laatste opdracht leidde ertoe dat Yad Vashem op 22 november 1967 Bastiaan Jan Ader en zijn vrouw Johanna Adriana Ader – Appels uit Nieuw Beerta als Rechtvaardigen onder de Volken erkende voor de redding van 200 tot 300 mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarom werd er langs de Laan der Rechtvaardigen onder de Volken ter herinnering hieraan een boom geplant. Naast de boom is een bord geplaatst met daarop hun namen en het land van herkomst.
Yad Vashem omvat, vanuit zijn opdracht, een aantal indrukwekkende monumenten, zoals Het Holocaust Historisch Museum, waar chronologisch en thematisch met voorwerpen, getuigenverklaringen, foto’s en documenten o.a. wordt getoond, hoe de Joden probeerden te overleven in de vernietigingskampen en hoe miljoenen van hen werden vermoord. De weg door het museum eindigt in een vergezicht op de toekomst: het nieuwe Jeruzalem en het nieuwe Israël.
De Herdenkingshal met de eeuwige vlam en op de vloer een selectie van 22 namen gekozen uit de honderden kampen (vernietigings-, concentratie- en doorgangs-) in Europa.
Het Kindermonument, uitgehouwen in een grot, waarin in het donker met behulp van spiegels en 5 lichtjes de 1,5 miljoen kinderen als een sterrenhemel worden verbeeld, indachtig de belofte van God aan Abraham over de omvang van zijn nageslacht: Genesis 15:5 Daarop leidde Hij Abram naar buiten. “Kijk eens naar de hemel”, zei Hij, “en tel de sterren, als je kunt.” En Hij verzekerde hem: “Zo zal het ook zijn met jouw nakomelingen.”
Op de achtergrond hoor je tijdens de wandeling de namen van de vermoorde kinderen, hun leeftijd en hun land van herkomst. Indrukwekkend en ontroerend.
De Vallei van de Verdwenen Gemeenschappen wordt gevormd door rotsblokken. In 107 muren zijn de namen gezet van ruim 5000 Joodse gemeenschappen, die volledig of bijna volledig werden verwoest tijdens de Holocaust. Winschoten, Oude Pekela en meer plaatsen uit de regio staan vermeld.
Naast de Laan der Rechtvaardigen onder de Volken kom je ook bij Park der Rechtvaardigen onder de Volken. Dit park is opgedragen aan de duizenden die zich met gevaar voor eigen leven hebben ingezet om de Joden te redden. Geen bomen voor hen, want hiervoor ontbreekt de ruimte, maar wel hun namen en die zijn naar land van herkomst op muren gegraveerd.
De Veewagen, afkomstig uit Polen, is het herdenkingsmonument opgedragen aan de gedeporteerden. Op de muur staat het ooggetuigenverslag van een overlevende.
Naast de genoemde monumenten kom je tegen: De Hal der Namen, De Pilaar van de Heldendaden, Monument ter ere van de Joodse soldaten en Partizanen die tegen Nazi Duitsland hebben gevochten, Partizanen Panorama, Het Ghetto van Warschau Plein en de Herdenkingsmuur met daarnaast “De Laatste Mars”, de verbeelding van de massadeportatie naar de vernietigingskampen.
Yad Vashem is een indrukwekkend en ontroerend herdenkingsmonument voor de Holocaust geworden en nog steeds zijn medewerkers in de weer om antwoorden te vinden op de vele vragen die nog beantwoord moeten en zullen worden.
Henk de Gunst