Een pelgrimage naar het hart van religie
Op 17 maart 2019 hield prof. Frits de Lange in de Marktpleinkerk een voordracht over zijn boek Heilige Onrust.
Elk opgroeiend mens krijgt te maken met de levensvragen: waar kom ik vandaan, wat doe ik hier, waar ga ik naartoe.
Die vragen veroorzaken ‘Heilige Onrust’: mensen gaan zoeken, ze gaan bij wijze van spreken ‘op stap’.
We vinden dit bijv. in de uitspraak van de kerkvader Augustinus: ‘Onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U’.
In onze tijd zien we twee tegengestelde bewegingen. Enerzijds: de kerken lopen leeg; volwassen geworden kinderen nemen het geloof van hun ouders niet meer over.
Anderzijds: er is een sterke toename van de deelname aan de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, het lopen van de Camino.
Hoe komt dat? Wat is te leren van de ervaringen van de pelgrims naar Santiago?
Uit de reacties van de pelgrims die de Camino naar Santiago lopen, komt het volgende naar voren.
De motieven om te pelgrimeren zijn soms godsdienstig. Maar voor anderen is dat helemaal niet het geval. Men voelt een drang, een verlangen dat hen overstijgt (heilige onrust) en hen dwingt om op reis te gaan.
De pelgrimstocht wordt wel omschreven als een reis door onbekend terrein naar een heilig centrum waardoor je een (soms totaal) veranderd mens wordt.
Het gaat daarbij niet om het aankomen op de plaats van bestemming (Santiago), maar om de reis zelf: de reis is de bestemming.
Ervaringen/lessen vanuit de pelgrimage:
- Omdat de pelgrim elke dag weer ergens anders is, andere mensen ontmoet, verandert zijn zicht op de wereld en wordt hij ervan doordrongen dat de waarheid betrekkelijk is.
- Het leven is een ‘heilige’ reis. Je ervaart dat er krachten zijn die boven jou uitstijgen; geloven is die krachten erkennen. Het leven wordt stap voor stap geleefd; morgen is er weer een dag; geen stip aan de horizon zetten (het reisdoel) en je helemaal daarop richten, maar leven bij de dag.
- Leven en geven van gastvrijheid. De pelgrim moet rekenen op gastvrijheid en openheid en zal dit ook anderen aanbieden. Een mooi voorbeeld is Jezus met de Emmaüsgangers. Jezus is de gast en de gastheer tegelijkertijd.
- De essentie van geloof en mystiek is openheid. Geloven is ja-zeggen tegen het leven. Geloven is niet geloven-in, maar geloven zonder toevoeging; je leeft je geloof.
Vaak wordt bij geloven het woord God gebruikt. We moeten dan bedenken dat dat woord niet meer is dan een symbool, wij kunnen niet omschrijven wie of wat God is. Als er in de bijbel staat: ‘De Here sprak tot Abram: Ga weg uit uw land en familie en ga naar het land dat Ik u wijzen zal’ dan kan dit worden gezien als: Abram ervaart heilige onrust en gaat als pelgrim op weg. En dat op weg zijn, is geloven, van dag tot dag, stap voor stap. De essentie van het bestaan van de mens is ‘het ene been voor het andere te zetten’, pelgrim zijn.
De zin en doel van het leven is het leven zelf.
Mindert Kronemeijer
