Spelen met God, verslag van de lezing van Dr. Frank G. Bosman op zaterdag 16 februari
Games en religie zijn niet elkaars vanzelfsprekend vrienden. Dat maakt het spannend om zien in hoeverre ze met elkaar te maken hebben. Dr. Frank G. Bosman heeft er zijn werk van gemaakt om games te spelen en te bestuderen en raakt enthousiast als hij in games sporen van religie vindt. Als cultuurtheoloog is dat zijn specialisme. Hij doceert in Tilburg, maar schrikt er niet voor terug om er voor op reis te gaan. Naar India bijvoorbeeld, maar ook naar Winschoten, waar hij voor een klein maar enthousiast publiek een lezing hield.
Als het gaat om het voorkomen van religie in games gaat onderscheidt Frank Bosman vijf vormen. Ik geef ze kort weer.
- De materiële vorm: Elke keer dat (bestaande of verzonnen) religie expliciet in beeld komt.
- De referentiële vorm: Iedere keer dat er in een game naar een bestaande religieuze traditie wordt verwezen.
- De reflexieve vorm: Het nadenken in de game over thema’s die die traditioneel met religie worden verbonden.
- De rituele vorm: Spelers die binnen de game gedrag vertonen dat traditioneel wordt verbonden met religie.
- De Meta vorm: De ervaring van het gamen zelf als religieus.
Bij elke vorm toonde Frank Bosman videobeelden van bestaande games. De laatste twee vormen zijn natuurlijk het spannends, want wat gebeurt er als een speler via zijn avatar (het poppetje of de persoon die hij is in de game) gedoopt wordt? En kun je het spelen van een game als religieuze ervaring ondergaan of benoemen? Dat roept allerlei vragen op die nieuwsgierig maken en niet zonder belang zijn. De wereld van het gamen is groter dan velen beseffen en er gaat veel geld in om. Dat laatste hoeft niet te imponeren, maar dat er voor één game zesendertighonderd tekstschrijvers worden ingehuurd zegt wel iets over hoe serieus verhalen in games worden aangepakt.
Frank Bosman benadrukt verder dat meer nog dan het lezen van een boek en het kijken naar een film het spelen van een game de hoogste vorm van identificatie vraagt van de gamer (naast de nodige bedrevenheid of skills, want zo makkelijk is het niet). Wie in de huid kruipt van zijn of haar avatar moet telkens weer beslissingen nemen om iets wel of niet te doen. Dat ‘iets niet doen’ kan betekenen dat wordt afgezien van geweld (terwijl dat minder punten oplevert) omdat dit niet een weg is die je als weldenkend mens wilt gaan. Zo kan een game (idealiter) een oefenplek zij voor een ethische houding in het werkelijke leven.
Een verassend inkijkje dus in een voor kerkmensen veelal onbekende wereld. We hadden Frank een iets groter publiek gegund, maar zijn enthousiasme leed er niet onder. Onder de deelnemers was iemand die zijn brood verdient met het schrijven van teksten voor games. Dat leverde een mooi contact op. Een waardevolle middag
