Nu we op de eerste zondag van deze maand het Paasfeest vieren is het goed om stil te staan bij waar het met Pasen over gaat. Wat geloven christenen? Waarom geloof ik zelf in God en wat betekent dat? Als we op de Paasmorgen samenkomen begroeten we elkaar in de dienst met ‘De Heer is waarlijk opgestaan!” Een mooi gebruik, maar wat zit er achter die woorden? Waar duiden ze op?
Belangrijke vragen die gelovigen (en twijfelaars) op de weg zetten die de apostel Petrus aanraadt: “Vraagt iemand u waarop de hoop die in u leeft gebaseerd is, wees dan steeds bereid om u te verantwoorden” (2 Petrus 3: 15).
Stil over God spreken
Daarom ook nu een poging. Wat is opstanding? Om daar iets zinnigs over te kunnen zeggen moet ik Jezus van Nazareth noemen. Zijn woorden en zijn daden zijn voor mij een bron van inspiratie en meer dan dat, ze maken duidelijk wie ik mag zijn. En dan gaat het onmiddellijk ook over God. God is bij Jezus de allesbepalende factor en het mooie is dat Jezus niet over God spreekt in dogma’s of formules, maar in beelden. “Stil over God spreken” heeft mijn leermeester Drewermann dat genoemd en dat vind ik een mooie aanduiding. Niet luidruchtig, met veel kabaal en pogingen een ander te overtuigen, maar stil. God betekent ruimte, aanvaarding, vergeving, een nieuwe kans. De wereld wordt vaak ervaren als een plaats van grote tegenstellingen. Er veel mis en telkens stuit je op schrijnend leed. Maar soms licht er te midden van alle brokstukken iets op. Zie je verbondenheid, eenheid, goedheid.
Ruimte
Er is Jezus veel aangelegen om God niet op te laten gaan in wat mensen zelf allemaal regelen. God valt niet samen met georganiseerde religie en geen mens of religieuze organisatie heeft grip op God. Dat Jezus God zo hoog acht, is goed voor mensen. Het maakt je bewust van je eigen beperktheid en stemt tot bescheidenheid. We hebben nergens recht op. De verschillen tussen mensen onderling zijn heel gering in vergelijking met het verschil tussen God en mens. Dat geeft lucht, vooral aan die mensen, die niet zo zeker van zichzelf zijn en hopen op aanvaarding of vergeving. Jezus maakt zichtbaar hoe God is en telkens weer wil zijn: Liefde, grond onder de voeten, licht voor onze ogen. Kortom een ervaringsruimte waarin mensen kunnen gedijen en barmhartigheid leren ten opzichte van elkaar.
Een geheim
Daarom stelt Jezus geen voorwaarden aan de toegang tot God. Wie zich over durft te geven aan een macht, die groter is dan het ik of een menselijk collectief, beseft dat het leven meer is dan het product van ons eigen kunnen. Dat deze macht van liefde daarbij persoonlijke trekken krijgt is niet onlogisch. Wij mensen kunnen ons niet geliefd voelen door iets dat abstract is en kunnen dat op onze beurt niet liefhebben. Daarom spreken we over God in beelden, als een persoon die van ons houdt en we mogen dat in navolging van Jezus heel stil doen. Het is een geheim, dat snel stukgaat als je teveel lawaai maakt.
Weerstand
Omdat Jezus, dwars tegen de godsdienst van zijn dagen in, God voor iedereen toegankelijk maakte, riep hij veel weerstand op. Sommigen, die op dit gebied aan macht en invloed te verliezen hadden, werden kwaad. Zij zonnen op maatregelen, waardoor uiteindelijk deze liefste mens is vermoord. Ter dood gebracht aan het wreedste martelinstrument van die dagen.
Opstanding
Het kan echter niet zo zijn, zo vonden en vinden velen, dat het hiermee afgelopen is. Dat Jezus door de heersende machten voor eeuwig monddood is gemaakt. Daarom leeft Jezus verder. In verhalen, maar ook in bijzondere ervaringen. Soms vertellen mensen mij dat ze zichzelf betrappen op het in gesprek zijn met hun overleden partner. Dat zijn kostbare momenten, die je mag koesteren en waarderen. Zo spreekt Jezus mensen aan, telkens weer en soms is dat overweldigend. Dat zou ik opstanding willen noemen. Heel menselijk en toch uitstijgend boven wat wij kunnen bedenken. Zoals Jezus tijdens zijn leven mensen deed opstaan, zo beweegt hij nog steeds velen tot opstanding. Mensen die door geloof een crisis te boven komen en wegen zien die er niet eerder waren.
Daar gaat Pasen over. Het is het verhaal van een Levende. In zijn naam kunnen we elkaar groeten!
Een gezegend Paasfeest toegewenst,
Bert L. van der Woude
