Samenvatting van de overdenking op 16 juli 2017
Naar de lezing van Lucas 5: 1-11
‘Vaar naar dieper water en gooi daar je netten uit.’ Het beeld van dit verhaal is niet zo moeilijk. Mensen die aan het vissen zijn, zoals je ze zo vaak ziet. Een hele eenvoudige bezigheid, maar laten we ons niet verkijken. Het evangelie gaat wel over eenvoudige mensen, maar nooit over eenvoudige dingen.
‘Vaar naar dieper water’ zegt Jezus tegen Simon, die later zonder verdere duiding Petrus wordt genoemd. Het is een opdracht die de visser in eerste instantie niet begrijpt, maar waarvan hij wel voelt dat hij er niet aan voorbij kan gaan.
Lege netten
Simon is een visser, een vakman, iemand die wist wat hij moest doen. Elke nacht voeren de vissers het meer op, gewapend met lantaarns om de vissen aan te trekken, en met hun netten, die nooit heel diep gingen, vingen ze dan vis. Genoeg om van te bestaan. Maar die nacht bleven de netten leeg.
Het evangelie schetst ons een beeld van vissers die elke dag hetzelfde doen. Elke dag werken volgens hetzelfde patroon, routinematig, alsof er niets anders in het leven is. Herhaling, misschien verveling, niets aan de hand. Maar het zou geen evangelie zijn als er niet op gegeven moment wél iets aan de hand is.
Gevoel van leegte
Jezus stapt in de boot van Simon en vertelt de mensen over God. Wat moeten we ons daarvan voorstellen? Wat zou hij gezegd hebben? Zou hij ooit iets over God kunnen zeggen als het ook niet tegelijk over mensen zelf gaat? Want die twee horen bij elkaar. Als het over God gaat, gaat altijd over mensen, over met elkaar in contact komen. Samen proberen te ontdekken wie je bent en wat je leven voorstelt. Wat er speelt aan goede en mooie dingen. Maar soms ook wat er speelt aan dingen die helemaal niet mooi zijn. Soms is er een gevoel van leegte. Een hele nacht van inspanning en dan blijven de netten leeg.
Naar dieper water
In de opdracht van Jezus gaat het niet meer over vissen, maar over het leven zelf. Soms ontstaat er een kier in het anders zo hele bestaan. Misschien doordat je een fout hebt gemaakt, misschien doordat iemand kritiek op je uit. Er zijn zoveel dingen die een mens voor een moment uit z’n evenwicht kunnen brengen. Het gaat hier echter niet om een moment, het gaat hier om iets veel wezenlijker. Daarom zegt Jezus: ‘Steek af naar dieper water’ of zoals Luther het vertaalt: ‘Ga naar een plek op hoger niveau’. De zoektocht naar diepgang, naar betekenis, begint vaak met iets waardoor je van slag raakt. Waardoor de leegte op je ziel gaat drukken. Dat is ook in dit evangelie aan de hand.
Nabijheid
Wanneer de vissers vervolgens hun netten uitgooien, verbazen ze zich boven mate over de hoeveelheid vis die ze vangen. En dat is vreemd, want ze zullen wel vaker veel hebben gevangen. Maar het is vooral de overgang van het gevoel van leegte naar de volheid die ze verbaast. Eerst is er het gevoel van ‘is dit nou alles?’, stelt het leven niet meer voor dan de routine van alle dag? Er moet toch meer zijn? En dan opeens is er iemand, Jezus, die naast Simon Petrus komt staan en die hem door zijn nabijheid laat voelen: jouw leven is niet leeg, of zonder waarde. Integendeel: je bent de moeite waard. Louter door de nabijheid van de ene mens bij de ander wordt dit gevoel overgebracht. Zonder een ander gaat het niet. Petrus voelde dat zijn bestaan begon te kieren, maar door de nabijheid van de ander bekijkt hij zijn leven opnieuw en merkt dat het vol is.
Visser van mensen
Dan valt hij op zijn knieen en zegt: ga weg van mij, Heer, want ik ben een zondig mens. Maar Jezus bemoedigt hem: ‘wees niet bang. Wat jij nu voelt, dat je van een gevoel van tekortschieten mag geloven in een bestaan dat goed is en vol, dat is iets wat je alle mensen mag laten voelen. Daarom zal ik je in de toekomst mensen laten vangen.’ Dit klinkt een beetje vreemd, maar wat Jezus bedoelt is dat Petrus alle eigenschappen die hij zich in zijn beroepsleven heeft eigengemaakt mag inzetten voor zijn medemensen: geduldig zijn, stil zijn, het herstellen van de netten, van wat stuk is.
Van leegte naar volheid
Als hij die eigenschappen bewust, bij daglicht inzet, gaat hij van leegte naar volheid, van donker naar licht. Deze man, die in eerste instantie gering over zijn eigen persoon denkt, mag een voorbeeld voor anderen zijn. Deze mens en de anderen in zijn spoor worden geroepen om te durven geloven dat wij zoveel hebben gekregen dat je dat mag inzetten om andere mensen – al is het maar even – te begeleiden van een gevoel van leegte naar het besef er helemaal te mogen zijn. Dat is waar dit evangelie over gaat. Een verhaal over eenvoudige mensen, maar met heel veel diepgang, wat het leven zo vaak ontbeert, maar waar niemand zonder kan.
