Samenvatting van de overdenking op 7 mei 2017
naar de evangelielezing van Johannes 16 : 16 – 23a
In het evangelie van Johannes zegt Jezus tegen zijn volgelingen: ‘nog een korte tijd en jullie zien me niet meer, maar nog een korte tijd en jullie zien me weer. Jullie hebben nu verdriet, maar straks zullen jullie blij zijn’.
Johannes vertelt ons over de lange afscheidsrede die Jezus houdt voor zijn vrienden. Hij zit met ze aan tafel. Kort daarvoor heeft hij hen de voeten gewassen als teken van aandacht en liefde. Nu neemt hij afscheid en probeert hen tegelijkertijd een hart onder de riem te steken.
De Fransen hebben een spreekwoord: ‘afscheid nemen is een klein beetje sterven’. Ook in dit evangeliegedeelte komt het woordje klein of kort steeds terug. Het woord dat hiervoor gebruikt wordt is micro. Het gaat hier echter niet om een klein beetje, maar om een klein poosje, een korte tijd.
Wat er korte tijd later gebeurt, hebben we in de paastijd herdacht: de overlevering, de gevangenneming en uiteindelijk de dood van Jezus.
‘Een korte tijd en dan zien jullie mij niet meer, nog een korte tijd en dan zullen jullie mij weer zien.’
Afscheid, sterven, maar ook nadenken over wat mensen de moed geeft om te leven. Dat is waar deze passage over gaat. En met name over de moed om je te verzetten tegen kwaad. Dat is nu bijzonder actueel. De afgelopen week was een week van herdenking. Wij hebben de oorlog herdacht en de vrijheid gevierd. Al een paar jaar is het motto van de 5 mei-viering: geef de vrijheid door. Dit jaar stond de kracht van het persoonlijke verhaal centraal. We hebben tal van verhalen gehoord over mensen die hun leven op het spel hebben gezet voor de vrijheid. Mensen die niet vluchtten, hoe bang ze ook waren. Mensen die wisten hoe het belangrijk het was om niet op te geven. In de kerk schenken wij aandacht aan het persoonlijke verhaal van de mens van Nazareth, van Jezus. Hij durfde de dood onder ogen te zien, omdat hij de vrijheid lief had. Zijn verhaal proberen we te volgen en vooral ná te volgen.
‘Nog een klein tijdje en dan zullen jullie mij niet meer zien.’
Jezus wist heel goed waar het op aan zou komen. Hij zegt dit terwijl hij met zijn volgelingen aan tafel zit en de maaltijd viert. Geen Pesach, zoals in de andere evangeliën, maar een maaltijd onder vrienden. Een plek waar je tijd hebt voor elkaar. Waar het gaat om basale dingen, zoals eten en drinken, maar ook over voedsel voor de ziel. Een mens leeft niet van brood alleen. Daarmee begint het, dat hebben we nodig. Om het leven vol te houden, om te ontdekken van de zin ervan is, hebben we meer nodig. Jezus moedigt ons aan om te doen wat belangrijk is. Ook als het spant, ook als het levensgevaarlijk word.
Jezus wist dat hij met zijn woorden en daden veel weerstand had opgeroepen. Hij wist echter ook dat het belangrijk was om vol te houden nu de tegenkrachten zich ophoopten. In het Johannesevangelie laat Jezus voelen dat het enige dat voor een mens belangrijk is, is dat er een toegang is, een overgang naar de Vader. Hij weet dat hij gaat sterven en ziet zijn naderende dood als overgang naar de Vader. En hij wenst ook zijn leerlingen toe hiervan deel uit te maken. Hij opent een deur in dit bestaan.
Wat hij niet zegt tegen zijn volgelingen is: stil maar, alles komt goed. Of het goed komt, weet niemand. De toekomst is immers allerminst zeker.
‘Jullie zullen rouwen en weeklagen, terwijl de wereld blij zal zijn’.
Hier schetst het Johannesevangelie een groot contrast. De wereld die Johannes tekent, is er een van donker, van geen houvast, van leugen, van dood en van alles wat geen vreugde brengt. Aan de andere kant heb je de mensen van het licht. Dat kunnen gelovigen zijn, maar ook mensen die op welke manier dan ook hun leven in dienst stellen van licht, waarheid, vrijheid, mensenrechten en menslievendheid. In dat grote contrast, leert Jezus te kiezen. Wat kies je als het spannend word, als het er op aankomt? Geloof dan dat het niet voor niets is. Het komt misschien niet goed, maar het is nooit tevergeefs en er komt iets tevoorschijn.
In een beeld is dit te vergelijken met de pijn van een vrouw die een kind baart. Ze heeft het zwaar, maar als er een mens ter wereld komt, is alles de moeite waard geweest. Er wordt iets nieuws geboren. Jezus is bereid op zich te nemen wat komt. Dát is de kern van geloven, van vertrouwen.
‘Jullie hebben nu verdriet, maar ik zal jullie terug zien en dan zullen jullie blij zijn’.
Jezus zegt: nog een korte tijd. Micro, niet uit te meten, niet belangrijk. Zo kort, in een oogwenk zien jullie mij weer. Voor Johannes er na Pasen geen Hemelvaart en geen Pinksteren. Het speelt allemaal tegelijk. Even zal wat Jezus overkomt de mensen aan het huilen maken. Daarna volgt een vreugde die niemand af zal kunnen nemen. Op zondag mogen wij hierover horen en mogen wij ons oefenen in het geloof dat daar iets moois, iets menselijks uit geboren wordt dat alle recht doet aan dat wat wij vrijheid noemen.
